Województwo warmińsko-mazurskie to region o bogatej historii i zróżnicowanej tożsamości kulturowej. Choć nazwa sugeruje dominację dwóch krain – Warmii i Mazur – w rzeczywistości obszar ten obejmuje także inne historyczne regiony. Poniżej przedstawiamy podział województwa na poszczególne krainy oraz granice między nimi.
Podział województwa na krainy historyczne
W granicach województwa warmińsko-mazurskiego znajdują się krainy historyczne: Warmia, Mazury, Barcja, Powiśle, Ziemia lubawska, Część Mazowsza.
Warmia obejmuje m.in. Olsztyn, Lidzbark Warmiński, Braniewo, Orneta i Frombork. Jest to historyczna kraina, która od XIV wieku należała do państwa krzyżackiego, a następnie do Rzeczypospolitej jako terytorium podległe biskupom warmińskim. Warmia wyróżnia się od reszty regionu swoją katolicką tradycją i charakterystyczną architekturą.
Mazury leżą na wschód od Warmii i obejmują miasta takie jak Giżycko, Mrągowo, Pisz, Ełk i Mikołajki. To dawne tereny pruskie, które w przeciwieństwie do Warmii nie należały do Korony Polskiej, lecz do Prus Książęcych. Mazury były zamieszkane przez ludność protestancką, co wpłynęło na ich odrębną kulturę.
Barcja to historyczna kraina Prusów, obejmująca okolice Kętrzyna i Bartoszyc. Jej nazwa pochodzi od pruskiego plemienia Bartów, które zamieszkiwało te ziemie przed podbojem krzyżackim.
Powiśle obejmuje zachodnią część województwa, w tym okolice Elbląga, Pasłęka i Dzierzgonia. Historycznie należało do Prus Królewskich, a później do Prus Wschodnich.
Ziemia lubawska obejmuje tereny wokół Nowego Miasta Lubawskiego i Lubawy. Jest to obszar o silnych związkach z Mazowszem i Kujawami, który historycznie należał do państwa polskiego.
Mazowsze – niewielka część Mazowsza wchodzi w skład województwa warmińsko-mazurskiego, obejmując południowo-wschodnią część regionu, w tym okolice Działdowa.
Granica Warmii i Mazur
Granica między Warmią a Mazurami przebiega wzdłuż rzeki Pasłęki, Jeziora Łuknajno i rzeki Wielkiej Dąbrowy. Choć nie jest to granica administracyjna, to w świadomości mieszkańców pozostaje istotnym podziałem, wpływającym na kulturę i tożsamość lokalnych społeczności.
Podział województwa na te historyczne krainy podkreśla jego zróżnicowanie i bogactwo kulturowe. Warto pamiętać, że Warmia i Mazury to nie jedyne krainy w tym regionie – równie ważne są Barcja, Powiśle, Ziemia lubawska i fragment Mazowsza, które razem tworzą wyjątkowy krajobraz historyczny województwa warmińsko-mazurskiego.
fot: Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego
Jeśli Barcja to może Pomezania , Natangia i inne regiony , które wzięły nazwę od plemion pruskich ? Czy autor słyszał o Prusach Górnych ?