Przez wieki były świadkami kluczowych decyzji politycznych, kościelnych i gospodarczych, a dziś znów można dostrzec ich pierwotny splendor. W Archiwum Archidiecezji Warmińskiej zakończono wyjątkowe prace konserwatorskie, które objęły jedne z najcenniejszych zabytków piśmiennictwa w regionie.
Konserwacja unikatowych dokumentów z Archiwum Archidiecezji Warmińskiej
Łącznie konserwacji poddano 36 dokumentów z zasobów Archiwum Archidiecezji Warmińskiej. Wśród nich znalazły się złote bulle cesarza Karola IV oraz papieskie i królewskie dyplomy z XIV–XVIII wieku, w wielu przypadkach zachowane wraz z oryginalnymi pieczęciami. O zakończeniu prac poinformował PAP dyrektor archiwum ks. prof. Andrzej Kopiczko.
Jak podkreślono, realizacja przedsięwzięcia w 2025 roku była możliwa dzięki wsparciu finansowemu Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych.
Pergaminy, pieczęcie i królewskie dyplomy z kilku stuleci
Wśród zakonserwowanych materiałów aż 33 dokumenty sporządzono na pergaminie. Szczególne miejsce zajmuje 15 dyplomów królewskich z zachowanymi pieczęciami, choć – jak zaznaczono – w różnym stanie zachowania.
„Konserwacji zostało poddanych 36 dokumentów i dyplomów, z czego aż 33 sporządzono na pergaminie. Wśród nich jest 15 dyplomów królewskich z zachowanymi pieczęciami, choć w różnym stanie – są one niezwykle cenne i ważne w kontekście odkrywania dziejów Warmii” – powiedział PAP ks. prof. Andrzej Kopiczko.
W zbiorze znajdują się dokumenty wystawione przez takich władców jak Kazimierz Jagiellończyk, Zygmunt I Stary, Zygmunt II August, Stefan Batory, Zygmunt III Waza, Jan Kazimierz oraz August III.
Dokumenty, które opowiadają o konfliktach, przywilejach i gospodarce
Jednym z najstarszych i najbardziej znaczących dokumentów jest akt z 1479 roku, dotyczący przyjęcia do łaski biskupa warmińskiego Mikołaja Tungena przez króla Kazimierza Jagiellończyka i Radę Królestwa. Dokument ten odnosi się do ugody po wojnie księżej, będącej elementem konfliktu Zakonu Krzyżackiego z polskim królem.
Kolejne dyplomy wystawione przez Zygmunta I Starego regulują m.in. prawa biskupów warmińskich do Tolkmicka, rybołówstwa na Zalewie Wiślanym oraz spraw związanych z uzbrojeniem miasta. Inne dokumenty dotyczą kwestii gospodarczych, zwolnień z obciążeń, legalizacji wykupu zamków czy rozszerzenia terytoriów podległych kapitule warmińskiej.
Gwarancje królewskie i papieskie bullae o wyjątkowej wartości
Ważną część kolekcji stanowią tzw. gwarancje królewskie, w których władcy potwierdzali prawa i przywileje Kościoła warmińskiego. Dokumenty te zawierają zobowiązania do ochrony Warmii, jej instytucji kościelnych oraz miejscowych zwyczajów.
Szczególną uwagę zwracają także dwie złote bulle cesarza Karola IV z 1357 roku. W zbiorze znalazły się również dokumenty kancelarii papieskiej, w tym bulla z 1329 roku dotycząca budowy katedry we Fromborku oraz późniejsze bullae z XVII i XVIII wieku, zachowane z ołowianymi pieczęciami.
Skarby Warmii jako świadectwo historii i kunsztu epoki
Zakonserwowane dokumenty obejmują także przywileje lokacyjne dla warmińskich wsi, list sułtana Amurata III do króla Stefana Batorego zapisany złotymi literami oraz specyficzne dokumenty finansowe związane z funkcjonowaniem kapituły fromborskiej.
„Dokumenty i dyplomy mają niezwykłą wartość historyczną. W większości zostały one wystawione przez najważniejsze osoby nie tylko w Polsce, ale też w ówczesnej Europie: królów, cesarza i papieży oraz warmińskich biskupów” – wyjaśnił PAP ks. prof. Andrzej Kopiczko. Jak dodał, ich znaczenie nie ogranicza się jedynie do treści. To również wyjątkowe obiekty pod względem estetycznym, zawierające inicjały, tytulaturę, znaki graficzne, podpisy władców i pieczęcie, które do dziś pozostają cennym źródłem wiedzy dla historyków i badaczy dziejów Warmii.
źródło: PAP
Loading ...
