Podczas badań archeologicznych w Sołectwie Bartążek w gminie Stawiguda dokonano odkrycia, które może zmienić spojrzenie na początki Olsztyna i całej Warmii. W miejscu planowanej budowy stacji uzdatniania wody natrafiono na pozostałości średniowiecznej strażnicy, znanej ze źródeł jako zameczek Bertingen.
Archeolodzy odkryli fragmenty murów i piwnice z XIV wieku
Badania prowadzone pod kierownictwem Damiana Swata z firmy Archeoskop ujawniły fragmenty murów kamienno-ceglanych, relikty pomieszczeń oraz prawdopodobne sklepienie piwniczne. Znaleziska datowane są na okres średniowiecza i potwierdzają istnienie strażnicy, która dotąd funkcjonowała głównie w przekazach historycznych.
To właśnie w tym miejscu w 1334 roku warmiński wójt krajowy Henryk von Luter założył strażnicę Bertingen. Kilkanaście lat później, w 1348 roku, w zameczku zebrali się najważniejsi dostojnicy kapituły warmińskiej, aby podjąć decyzję o założeniu miasta Olsztyna. Odkrycie w Bartążku bezpośrednio wiąże się więc z historią powstania stolicy Warmii i Mazur.
Historyczne znaczenie odkrycia dla Olsztyna i Warmii
Miejsce strażnicy od lat było przedmiotem poszukiwań badaczy, ale dopiero teraz potwierdzono jej lokalizację archeologicznie. O początkach zamku w Olsztynie pisał m.in. śp. prof. Grzegorz Białuński, a wcześniej stanowisko badali W. Odojowa i A. Mackiewicz, który również wskazywał na tę lokalizację. Dzisiejsze wyniki jednoznacznie dowodzą istnienia strażnicy, co stanowi przełom w badaniach nad dziejami regionu.
Skarby średniowiecznego życia codziennego
Oprócz fragmentów architektury archeolodzy natrafili na imponującą kolekcję zabytków. Wśród nich znalazły się fragmenty naczyń glinianych, zdobione elementy architektury, szkło taflowe, gliniany ciężarek do sieci, średniowieczna łopata, gwoździe, żelazne i miedziane klamry do pasa, noże, widelce, nożyczki, guziki, a także monety, w tym unikalny brakteat z bramą datowany na lata 1328–1334. Znaleziono również ostrogę, grot bełtu do kuszy, narzędzia codziennego użytku i wyjątkową bursztynową zawieszkę w kształcie serca lub łezki.
Tak bogaty zestaw przedmiotów świadczy o wysokim statusie mieszkańców zameczku Bertingen i jego znaczeniu administracyjnym oraz militarnym w XIV wieku.
Co dalej z odkryciem w Bartążku?
Zabytki po konserwacji i opracowaniu trafią do Muzeum Archidiecezji Warmińskiej, gdzie będą mogły zostać udostępnione szerokiej publiczności. Sprawę odkrycia koordynuje Gmina Stawiguda, która podkreśla wagę znaleziska dla lokalnej tożsamości. Podziękowania kierowane są zarówno do archeologa Damiana Swata, jak i Grzegorza Chojnowskiego, którzy odegrali kluczową rolę w pracach badawczych.
Sensacyjne odkrycie w Bartążku to nie tylko ważny krok w poznawaniu historii Warmii i Olsztyna, ale także wydarzenie, które w przyszłości może stać się ważnym punktem na mapie turystyki historycznej regionu.
źródło: Michał Kontraktowicz Wójt Gminy Stawiguda / Facebook, fot. Michał Kontraktowicz Wójt Gminy Stawiguda / Facebook, UG Stawiguda
