Mazurskie jeziora przyciągają turystów, żeglarzy i miłośników przyrody, ale coraz częściej też – specjalistyczny sprzęt badawczy. 23 kwietnia 2025 roku Fundacja Ochrony Wielkich Jezior Mazurskich oficjalnie zaprezentowała pierwszy taki w Polsce system monitorowania jakości wód. Pokaz odbył się w Ekomarinie w Giżycku nad jeziorem Niegocin.
Dron i boja już na wodzie
Dron wodny typu USV oraz boja z zamontowanymi sensorami tworzą pilotażowy System Monitorowania Jakości Wody, opracowany w ramach międzynarodowego projektu „Wodna Sieć Ekologiczna”. Fundacja FOWJM zakupiła sprzęt dzięki środkom unijnym, a jego oficjalne wdrożenie połączono z briefingiem prasowym, w którym udział wzięli m.in. prezes fundacji Magdalena Fuk, wicewojewoda Mateusz Szauer, przedstawiciele służb wodnych oraz lokalnych mediów.
Dron został zaprojektowany przez polski startup Mobile Monitoring, działający przy Gdańskim Parku Naukowo-Technologicznym. Zespół tworzą Dawid Walczyna, Rafał Wolak i Mateusz Błażejak. Urządzenie może być sterowane ręcznie lub działać autonomicznie według wcześniej zaplanowanego harmonogramu. Dzięki nowoczesnym czujnikom analizuje w czasie rzeczywistym jakość wody, wykrywa zanieczyszczenia, a także tworzy precyzyjne mapy ich występowania.
Boja pomiarowa, która została równolegle zamontowana na jeziorze Niegocin, również działa automatycznie. Wyposażona w sensory monitoruje parametry takie jak pH, temperatura, przewodność, ilość tlenu rozpuszczonego, mętność, chlorofil oraz obecność substancji ropopochodnych i chemikaliów rolniczych. Dane przesyłane są automatycznie do specjalnej aplikacji mobilnej, umożliwiającej natychmiastowy wgląd w stan wód.
Ekologiczna misja i edukacja
Nowy system będzie wykorzystywany nie tylko do bieżącej kontroli jakości wód na Szlaku Wielkich Jezior Mazurskich, ale także w działaniach edukacyjnych i badawczych. Dron i boja będą obecne podczas warsztatów, rejsów z uczniami, pikników ekologicznych, spływów kajakowych i lekcji terenowych. Sprzęt trafi do gmin członkowskich Fundacji i będzie wykorzystywany także w sytuacjach kryzysowych.
W ramach projektu powstanie również aplikacja z mapą lokalizacji miejsc oddawania nieczystości z jachtów i punktami zbiórki śmieci w lasach i nad jeziorami. Informacje będą dostępne w dwóch językach: polskim i litewskim.
Dopełnieniem projektu będzie opracowanie „Programu ochrony i rewitalizacji rzek, jezior i innych siedlisk wodnych na obszarze przygranicznym”, a w Kruklankach, w miejscowości Sołtmany, powstanie lokalne Centrum Edukacji Ekologicznej. Tam prowadzone będą warsztaty, zajęcia z dziećmi i młodzieżą oraz badania naukowe.
System wdrażany przez Fundację Ochrony Wielkich Jezior Mazurskich stanowi przełom w monitoringu środowiskowym w Polsce. Dzięki współpracy nauki, technologii i lokalnych społeczności, możliwa będzie skuteczniejsza ochrona mazurskich jezior – jednego z największych skarbów przyrody naszego kraju.
źródło: Fundacja Ochrony Wielkich Jezior Mazurskich
