Naukowcy opracowali kolejne preparaty, które mają szansę, by stać się szczepionkami na COVID-19. To preparaty „roślinne” i oparte na bakteriofagach. Mają być tańsze, skuteczniejsze i łatwiejsze w zaaplikowaniu.
Naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego zakończyli przedkliniczną fazę badań nad preparatami, które mogą kandydować na szczepionki przeciw COVID-19.
Jako ich największą zaletę podaje się stabilność termiczną, czyli nie będą musiały być przechowywane w odpowiednich (niskich) temperaturach jak te dotychczas znane nam szczepionki.
– Ciekawe w naszej technologii jest to, że szczepionka pozostaje stabilna termicznie, dzięki czemu może łatwo dotrzeć do miejsc, w których uruchomienie zamrażarek o bardzo niskich temperaturach lub korzystanie z samochodów ciężarowych z tymi zamrażarkami nie będzie możliwe – powiedział prof. Nicole Steinmetz, nanoinżynier oraz dyrektor Centrum Nano-Immunoinżynierii w San Diego.
Nowe szczepionki będą tańsze?
Do stworzenia „roślinnego” preparatu naukowcy użyli nanocząstek wirusa mozaiki wspięgi chińskiej.
– Jest to wirus roślinny, czyli zakaża tylko roślinne komórki. W praktyce oznacza to, że pozyskiwanie tego wirusa na potrzeby stworzenia szczepionki jest tańsze i znacznie prostsze w porównaniu do hodowli w ludzkich czy zwierzęcych liniach komórkowych, które niejednokrotnie wymagają wprowadzania odpowiednich modyfikacji genetycznych – podkreśla dr Rzymski. – Po uzyskaniu wirusa autorzy szczepionki dokonali na jego powierzchni chemicznej fuzji fragmentów białka kolca koronawirusa. Co ciekawe, wybrali w tym celu trzy peptydy, które charakteryzują się bardzo małą zmiennością u SARS-CoV-2. Są one obecne na powierzchni wszystkich wariantów koronawirusa, co potencjalnie czyni szczepionki bardziej uniwersalnymi – wyjaśnił dr hab. med. Piotr Rzymski z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.
Drugi preparat stworzono na podstawie bakteriofaga Qbeta, występującego w bakterii E. coli. Wirus ten infekuje tylko bakterie.
– Pałeczkę okrężnicy, czyli bakterię E. coli, wykorzystano jako fabrykę do produkcji dużej liczby cząstek bakteriofaga. Taki wirus można łatwo i szybko namnożyć, jeżeli tylko będzie on miał ciągłą dostawę bakterii, które z kolei również łatwo się utrzymuje w hodowli. Uzyskane w ten sposób cząstki bakteriofaga są obrabiane dalej, by pozbawić je zdolności do zakażania i namnażania, a na ich powierzchni są umieszczane peptydy koronawirusa – mówi dr Rzymski.
Takie szczepionki, jak wyjaśnił ekspert, nazywane są jako VLP (ang. virus-like particle). – Oznacza to, że zawierają wirusopodobną cząstkę, a nie autentycznego wirusa. Stanowi ona bezpieczny wzorzec, uczący komórki układu odporności, jakie są najważniejsze cechy prawdziwego wroga. Preparaty VLP można uzyskać różnymi sposobami, niektóre są już stosowane. Przykładem jest szczepionka przeciw ludzkiemu wirusowi brodawczaka (HPV) – tłumaczy dr Rzymski.
Szczepionki wysyłane pocztą
Naukowcy przeprowadzili badania nad preparatami na myszach – we krwi zwierząt pojawiły się ochronne przeciwciała.
– Oba rozwiązania wydają się ciekawe, ponieważ są stabilne termicznie, ale najciekawsze jest to, że preparaty były podawane zwierzętom nie tylko w postaci zastrzyku domięśniowego, ale i też w formie plastra, który systematycznie uwalniał składniki szczepionki. Docelowo można byłoby go zakładać bez konieczności ukończenia kursów lub po prostu samodzielnie – mówi dr Rzymski.
– Wyobraźmy sobie, że takie plastry można wysłać pocztą do osób najbardziej narażonych na COVID-19. Tacy pacjenci nie musieliby wtedy opuszczać swoich domów i narażać się na ewentualne zakażenie, by udać się do punktu szczepień – przyznał współautor badań prof. Jan Pokorski z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego.
Istnieje wiele opcji, które naukowcy rozważają, jednak może minąć dużo czasu zanim szczepionki trafią na rynek, a pozostałe pomysły staną się rzeczywistością.
