Zbiór historycznych fotografii Lidzbarka Warmińskiego z lat 1888-1939 prezentowany jest od wtorku na wystawie “Heilsberg, miasto jak sen…” w lidzbarskim zamku. Zdjęcia pochodzą z dawnego archiwum urzędu prowincjalnego konserwatora zabytków w Królewcu.
Jak poinformowała kurator wystawy i kierownik Muzeum w Lidzbarku Warmińskim Małgorzata Jackiewicz-Garniec, na wystawie pokazano 30 unikatowych fotografii przywołujących obraz przedwojennego miasta. Wiele utrwalonych na tych zdjęciach miejsc wygląda obecnie zupełnie inaczej, bo 80 proc. miejskiej zabudowy uległo zniszczeniu podczas walk niemiecko-sowieckich w styczniu 1945 r.
“Jest to więc taka nostalgiczna, sentymentalna podróż w przeszłość, ale wyjątkowa, bo są to też wyjątkowe zbiory” – powiedziała.
Na zamku zaprezentowano wydruki (100×70 cm) wykonane często ze szklanych negatywów, które przechowywane są w zbiorach Instytutu Sztuki PAN w Warszawie. Pochodzą one z dawnego archiwum prowincjonalnego konserwatora zabytków w Królewcu, który gromadził dokumentację najważniejszych historycznych budynków i obiektów ówczesnych Prus Wschodnich.
Fotografie z Lidzbarka Warmińskiego wykonano w latach 1888-1939. Są na nich m.in. zamek, kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła, Stary Rynek i dawna zabudowa na murach obronnych. Na dwóch zdjęciach widoczny jest nieistniejący pomnik “Czarnego Huzara” upamiętniający Bitwę pod Heilsbergiem z 10 czerwca 1807 roku, która była największą bitwą epoki napoleońskiej w obecnych granicach Polski.
Jak zaznaczyła kurator wystawy, chociaż fotografowie mieli dokumentować jedynie zabytki, to na niektórych ze zdjęć można dostrzec – być może przypadkowo sportretowanych przy tej okazji – dawnych mieszkańców.
“Pod koniec XIX wieku przyjazd fotografa był wydarzeniem, więc ludzie ustawiali się np. przed witrynami swoich sklepów. Dzięki temu został zatrzymany w kadrze ten wyjątkowy moment w życiu miasteczka” – mówiła.
Szacuje się, że zachowało się około 60 proc. akt dawnego urzędu konserwatorskiego w Królewcu, w tym blisko 7 tys. negatywów. Ocalały w trudnych dzisiaj do odtworzenia okolicznościach. Niemcy próbowali je ewakuować na zachód tuż przed nadejściem frontu, na początku 1945 r. Prawdopodobnie zostały porzucone w wagonie na bocznicy kolejowej w Toruniu. W 1952 r. część odnalezionych dokumentów przekazano Archiwum Państwowemu w Olsztynie, a zdjęcia trafiły do Państwowego Instytutu Sztuki w Warszawie.
Wystawę “Heilsberg, miasto jak sen…(1888-1939) – Fotografie ze zbiorów Instytutu Sztuki PAN w Warszawie” można zwiedzać w Galerii na Poddaszu lidzbarskiego zamku do 25 października, oprócz poniedziałków i czwartków.
