Pomoc osobom z zaburzeniami psychicznymi w środowiskowych domach samopomocy w wielu regionach kraju nie funkcjonuje jak należy. Na koniec 2018 r. w blisko 8,5 proc. powiatów w skali kraju nie funkcjonował żaden środowiskowy dom samopomocy – podała olsztyńska delegatura NIK.
Olsztyńska delegatura Najwyższej Izby Kontroli przesłała w poniedziałek raport z kontroli dotyczącej organizacji i funkcjonowania środowiskowych domów samopomocy, które wspierają osoby z zaburzeniami psychicznymi.
“W ocenie NIK, wspieranie funkcjonowania i rozwoju tego typu placówek jest jeszcze niewystarczające. Na koniec 2018 r. blisko 8,5 proc. powiatów w skali kraju stanowiło jeszcze tzw. +białe plamy+, czyli nie funkcjonowała w nich żadna tego typu placówka, a 157 domów na terenie 13 województw (19,4 proc. ogółu)wymagało wsparcia finansowego w celu dostosowania ich do wymaganych standardów” – stwierdziła NIK. W raporcie przypomniano, że według Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej śds powinny funkcjonować w każdym powiecie (co najmniej jedna placówka). Według raportu na dostosowanie obecnie funkcjonujących śds do potrzeb osób niepełnosprawnych potrzeba 30 mln zł.
W raporcie zauważono, że do objęcia pomocą śds kwalifikowało się w 2018 roku 37 tys. osób, ale korzystało z niej – 33 tys. NIK zauważyła, że nie wszyscy wojewodowie w należyty sposób mieli rozpoznane potrzeby osób z zaburzeniami psychicznymi.
“Tylko dwóch wojewodów w trakcie tego procesu (rozpoznania potrzeb – TKO) korzystało z różnych źródeł danych, w tym m.in. danych medycznych z Narodowego Funduszu Zdrowia. Pozostali wojewodowie rozpoznanie to opierali tylko na informacjach pochodzących z ośrodków pomocy społecznej. Na szczeblu samorządów rozpoznanie potrzeb również nie było rzetelne, gdyż w 11 z 17 skontrolowanych gmin i powiatów ograniczało się tylko do pozyskania danych z ośrodków pomocy społecznej” – czytamy w raporcie.
NIK zauważyła także, że nierzetelnie sprawowany był nadzór wojewodów oraz organów gmin i powiatów nad funkcjonowaniem śds. “Wojewoda łódzki w ogóle nie przeprowadzał w nadzorowanych ośrodkach kontroli kompleksowych, a wojewodowie: lubuski, małopolski, opolski i śląski, przeprowadzali je w ograniczonym zakresie. Z 17 skontrolowanych samorządów, 16 z nich nie przeprowadzało w domach kontroli finansowych, natomiast kontrole merytoryczne rzetelnie realizowały tylko trzy samorządy, siedem w ogóle nie przeprowadzało takich kontroli, a w siedmiu zrealizowano je, ale w niepełnym zakresie” – stwierdzono.
Zaznaczono przy tym, że w latach 2016–2018 zarówno Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, jak i wojewodowie oraz jednostki samorządu terytorialnego prawidłowo i w terminie przekazywali pieniądze na funkcjonowanie śds.
W latach 2016–2018 wzrosła ogólna liczba środowiskowych domów samopomocy z 779 w 2016 r. do 809 w 2018 roku. Najwięcej ośrodków zlokalizowanych jest w województwach: małopolskim (78), wielkopolskim (71), mazowieckim (69) i warmińsko–mazurskim (68), a najmniej w opolskim (13), podlaskim (23) i lubuskim (33). W przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców największą liczbą miejsc w śds dysponują województwa: warmińsko–mazurskie (25,9), podkarpackie (11,8) i lubelskie (10,1), a najmniejszą województwa: śląskie (4), mazowieckie (4,5) i dolnośląskie (5,1).
