21.4 C
Olsztyn
wtorek, 15 lipca, 2025
reklama

Niespodziewane odkrycie historyczne podczas budowy sieci tramwajowej w Olsztynie

OlsztynNiespodziewane odkrycie historyczne podczas budowy sieci tramwajowej w Olsztynie
Google News Obserwuj nas w Google

Prace nad rozbudową sieci tramwajowej w Olsztynie są coraz bardziej zaawansowane. Jak przy wielu inwestycjach zdarzają się niespodziewane odkrycia, świadczące o historii miasta.

reklama

Wykonawca prac w pobliżu skrzyżowania al. Piłsudskiego z ul. Kościuszki odkopał kilka miesięcy temu drewnianą rurę. Teraz ten artefakt trafił do Muzeum Nowoczesności, które mieści się w Tartaku Raphaelsohnów. O odkryciu rozmawiamy z Rafałem Bętkowskim, badaczem i popularyzatorem historii Olsztyna, współtwórcą olsztyńskiego Muzeum Nowoczesności.

– Miał Pan tę rurę na oku od stycznia. Jak to się stało?
Rafał Bętkowski: – Pod koniec stycznia 2022 r. dostałem wiadomość, że robotnicy pracujący nad budową linii tramwajowej natknęli się w ziemi na drewnianą rurę na skrzyżowaniu ulic Kościuszki i Piłsudskiego. Niestety, byłem wtedy chory i nie mogłem tej informacji sprawdzić. Potem okazało się, że przewód został wydobyty i czeka na „zaopiekowanie”. Jako, że marzył mi się taki eksponat w Muzeum Nowoczesności postarałem się, by został nam przekazany.

reklama

– Na ile podobne artefakty są powszechne w Olsztynie i regionie? W jakim stopniu to znalezisko jest cenne?
– Drewniane wodociągi istniały w dawnych wiekach w bardzo wielu miastach. Na Warmii funkcjonowały m.in. w Reszlu, Lidzbarku Warmińskim, Dobrym Mieście, Barczewie, Olsztynie. Samo odnalezienie więc zabytkowych drewnianych przewodów nie powinno być sensacją. Może być nią natomiast możliwość ustalenia danych technicznych związanych z danym wodociągiem: przebiegu, usytuowania przewodów, ich średnicy, długości, połączeń, średnicy wywierconego otworu, gatunku drewna, z którego rury wykonano. Obecne odkrycie może sensacyjne nie jest, jest jednak bardzo ciekawe, świadczy ponadto o historii tego miejsca.

– Odnalezienie drewnianej rury wodociągowej na terenie budowy tramwajowej linii, w pobliżu skrzyżowania al. Piłsudskiego z ul. Kościuszki, należy traktować jako niespodziankę?
– Niewątpliwie tak, w tym miejscu drewnianego wodociągu bowiem nie było. Był tu natomiast otwarty kanał, którym woda przepływała ze zbiorników położonych po północnej stronie ówczesnego traktu klebarskiego, dzisiejszej al. Piłsudskiego, do zbiornika usytuowanego w rejonie obecnego Skweru Wakara, z którego wychodziły kierujące się do miasta wodociągi.

– Choćby ze względu na miejsce jej odkopania – czy jest możliwość określenie, czy ta rura służyła bezpośredniemu transportowi wody do mieszkańców, czy mogła pełnić zupełnie inną funkcję?
– To wynika z historii miejsca. Tu gdzie dziś jest skrzyżowanie ulic Kościuszki i Piłsudskiego znajdował się kiedyś mostek, potem przepust pod drogą. Staw położony po północnej stronie traktu klebarskiego został potem przez miasto sprzedany, a następnie osuszony. Dziś na jego miejscu przebiega ruchliwa ul. Kościuszki. Odnaleziona rura pełniła rolę przepustu, czy raczej drenu, którym w XIX w. odprowadzano z tego terenu wodę. Jest to niewątpliwie wykorzystana wtórnie rura wodociągowa. Nawet wyeksploatowane przewody były w tamtych czasach cenne i prędko żywota nie kończyły.

– Kiedy tego typu urządzenia – drewniane rury – straciły na znaczeniu?
– Nastąpiło to w połowie XIX wieku, kiedy magistrat zrezygnował z drewnianego wodociągu, uznając go za urządzenie wielce zawodne, a ponadto kosztowne w eksploatacji. W mieście zaczęto wtedy zakładać ponownie studnie gruntowe. Staw położony po północnej stronie al. Piłsudskiego przeszedł w prywatne ręce już w 1846 r. W 1853 r. sprzedano pozostałe stawy rurowe: Górny (przy obecnej ul. Głowackiego i Żołnierskiej) oraz Mały (Skwer Wakara). Wszystkie z czasem zostały osuszone.

– Zmiana technologii, wymiana na bardziej nowoczesne, może oznaczać, że nigdy nie poznamy dokładnego przebiegu wodociągów dawnego Olsztyna. Czy spodziewa się Pan jeszcze podobnych znalezisk?
– W tych sprawach nigdy nie można mówić „nigdy”. Powinniśmy być uczuleni na podobne odkrycia pamiętając, że na wartościowe świadectwa dawnych wieków natrafić można także w sporej odległości od Starego Miasta. Rekonstrukcja przebiegu i budowy olsztyńskich wodociągów drewnianych byłaby wielce pożądana. To, co udało się wywnioskować z archiwalnych dokumentów, map i studiów terenowych zawarłem w artykule opublikowanym w Roczniku Muzeum Nowoczesności „Tartak” nr 2 z 2018 r.

– Czy olsztynianie będą mieć szansę obejrzeć ten fragment historii naszego miasta?
– Dzięki uprzejmości inż. Andrzeja Karwowskiego drewniana rura wykopana przy skrzyżowaniu Kościuszki i Piłsudskiego zasiliła zbiory Muzeum Nowoczesności MOK w Olsztynie. Stanowi cenne uzupełnienie ekspozycji poświęconej historii wodociągów – dotychczas oglądać tu można było jedynie fragmenty przewodów wodociągowych z Reszla. Pragnę jeszcze raz w tym miejscu podziękować wszystkim, którzy się do tego przyczynili. Serdecznie zapraszam do odwiedzin w naszym Muzeum!

źródło: UM Olsztyn, fot. UM Olsztyn

Zostaw opinię pod artykułem

Zapisz się do naszego newslettera

Wysyłamy tylko najważniejsze wiadomości

reklama
Włącz powiadomienia e-mail
Wyślij maila o
0 komentarzy
Najlepsze
Najnowsze Najstarsze
Informacje zwrotne w treści
Wyświetl wszystkie komentarze

Jak zorganizować chrzciny bez stresu? Kompletny przewodnik dla młodych rodziców

Jak uniknąć zbędnego stresu i skupić się na tym, co naprawdę ważne?

Przygotowanie i dawkowanie żywego mumio ałtajskiego

Prawidłowe przygotowanie i dawkowanie żywego mumia ałtajskiego to fundament skuteczności i bezpieczeństwa.

Grupa Edukacyjna Korczaka w Olsztynie – edukacja na miarę dzisiejszych czasów

Grupa Korczaka to nie tylko uczelnia – to także szkoły, które wspierają rozwój dzieci i młodzieży na kolejnych etapach edukacji.

Jakie są rodzaje poliwęglanu i który najlepiej sprawdzi się na tarasie?

Poliwęglan to wszechstronny materiał, który zdobywa coraz większą popularność w budownictwie i aranżacji przestrzeni zewnętrznych.

Top 5 najlepszych kursów IT w Polsce: wybór dla początkujących i profesjonalistów

Jak wybrać kurs IT: kluczowe kryteria dla początkujących i profesjonalistów

Gdzie szukać najwyższej jakości strojów sportowych?

Niezależnie, czy uprawiasz piłkę nożną, siatkówkę, koszykówkę, czy piłkę ręczną, odpowiednio dobrana odzież sportowa może znacząco wpłynąć na Twoje wyniki.

Czarter jachtów żaglowych na Mazurach – wszystko, co warto wiedzieć

Marzą Ci się Mazury? Czarter jachtów żaglowych to doskonały sposób na ich zwiedzanie i podziwianie.

Audioriver Together With T-Mobile Electronic Beats startuje w piątek w Łodzi!

Wśród gwiazd Audioriver znajdują się między innymi legendarny Tiësto, Charlotte de Witte, Chase & Status czy Sevdaliza.

Miejska wygoda i bliskość natury – nowoczesne osiedla mieszkaniowe w Olsztynie

Zakup nowego mieszkania to coś więcej niż tylko zmiana adresu – to inwestycja w jakość życia. Coraz częściej wybieramy miejsca, które pozwalają uciec od zgiełku metropolii.

Szycie na miarę – Stylowe inspiracje na wakacje

Szycie na miarę to staranna i indywidualna forma tworzenia ubrań, która od wieków stanowi symbol luksusu oraz osobistego stylu.

W Olsztynie otworzono Kosmopark — nowe miejsce rozrywki dla całej rodziny

Kosmiczne pokazy, jakie nie śniły się nawet Kopernikowi!

Opróżnianie biura przed przeprowadzką – utylizacja i przygotowanie przestrzeni

Organizacja przeprowadzki biura to znacznie więcej niż sam transport mebli i sprzętu do nowej lokalizacji.
reklama
reklama