Podczas prac rewitalizacyjnych na dachu dawnej synagogi w Barczewie robotnicy natrafili na drewniane deski z historycznymi napisami wskazującymi na daty 23-24 sierpnia 1894 roku i nazwiska, które prawdopodobnie należą do ówczesnych budowniczych. To znalezisko wzbudza duże zainteresowanie ekspertów oraz miejscowej społeczności. Zabytkowy obiekt przechodzi obecnie etap odświeżenia, który ma przywrócić mu dawny blask i uczynić z niego centrum kultury warmińskiej.
Deski z przeszłości
Krystyna Szter, lokalna radna i kuratorka Powiatowej Galerii „Synagoga”, jest pełna nadziei, że podczas prac konserwacyjnych zostanie odkrytych więcej szczegółów o ludziach, którzy pracowali przy budowie synagogi. Deski najprawdopodobniej zostały wyprodukowane w miejscowym tartaku należącym do lokalnego żydowskiego kupca Moritza Grumacha.
W trakcie wymiany podłogi synagogi natrafiono na inne przedmioty, które nie mają wyjątkowej wartości historycznej, ale dla mieszkańców stanowią ważne pamiątki. Zardzewiałe szczypce do cukru i dwie podkowy, prawdopodobnie umieszczone „na szczęście”, zostaną wyeksponowane w Galerii obok odnalezionych desek.
Od historycznego reliktu do ośrodka kultury
Synagoga w Barczewie to jedna z nielicznych judaików, które ocalały w tym regionie. Dzięki sprzedaży obiektu na rzecz osób prywatnych w 1937 roku uniknęła zniszczenia w noc pogromów i w okresie władzy hitlerowskiej. Historia obiektu jest burzliwa: synagoga służyła między innymi jako więzienie w czasie drugiej wojny światowej, a po wojnie długo pozostawała nieużytkowana i popadała w ruinę. W latach 70. XX wieku budynek przeszedł gruntowny remont i stał się siedzibą Muzeum Warmii i Mazur oraz Centrum Tkactwa Warmii i Mazur. Od 2021 roku obiektem zarządza Powiat Olsztyński, który obecnie prowadzi dalsze prace mające na celu przekształcenie go w ośrodek kulturalny oferujący wystawy i koncerty.
Starosta olsztyński Andrzej Abako poinformował, że trwają prace przy generalnym remoncie budynku, przyłączach mediów oraz renowacji wnętrz pod nadzorem konserwatorskim. Oczekuje się, że jesienią budynek zyska nowe życie jako działająca przez cały rok Galeria Sztuki „Synagoga”.
Na zakończenie prac rewitalizacyjnych zaplanowano stworzenie „kapsuły czasu” zawierającej kopie odnalezionych desek oraz nową deskę z informacją o osobach zaangażowanych w rewitalizację obiektu. Będzie to symboliczny most łączący przeszłość z teraźniejszością.
źródło: Powiat Olsztyński
