15 C
Olsztyn
piątek, 29 marca, 2024
reklama

Opuszczona mazurska wieś skrywa straszną historię. Była jedną z największych osad

OlsztynOpuszczona mazurska wieś skrywa straszną historię. Była jedną z największych osad

reklama

Małga – zapomniana mazurska wieś z niezwykłą historią. Dzisiaj została po niej tylko zabytkowa wieża kościelna i zlokalizowany nieopodal rezerwat.

Małga – miejsce z historią

Całe województwo warmińsko-mazurskie stanowi perełkę dla miłośników urbexu. Przyciągają ich opuszczone zamki i pałace, ukryte w lasach kaplice, wysadzone mosty kolejowe i kamienne półokręgi grobowców – zapomniane i często zrujnowane świadectwa naszej historii.

reklama

Jednym z takich miejsc jest Małga – jedna z najstarszych i największych mazurskich wsi.

Historia sięgająca czasów pruskich

Historia Małgi sięga czasów pruskich, ale jest związana również z historią Polski. Mazurska wieś została opisana w powieści „Popioły” Stefana Żeromskiego, ale pojawia się również we współczesnej literaturze, choćby w „Cyrografie” Jerzego Woźniaka.

Miejsce ma swoją symbolikę: jak opowiadał Starostwu Powiatowemu w Szczytnie w 2021 roku Witold Olbryś, „samotna wieża kościoła otoczona jest roślinnością, która stopniowo pochłania resztki budynków tej niegdyś dużej wsi”.

reklama

Małga istniała już w XIV wieku

Wieś Małga (nazwa pochodzi od pruskiego słowa „Malien”, którym określano rzekę Omulew) powstała w 1343 roku. Rozwijała się dzięki bliskiej lokalizacji trzech jezior, w tym Jeziora Karasiowego i Małdzkiego Stawu, które wówczas były dużymi rozlewiskami z uwagi na spiętrzenia wody konieczne dla funkcjonowania pobliskiej kuźni. Teraz w ich miejscu znajdziemy jedynie bagna i łąki.

– Małga była znacznym ośrodkiem pozyskiwania i przetopu rudy darniowej. 25 czerwca 1403 roku na zamku w Nidzicy komtur ostródzki Hans von Schönfeld wystawił przywilej dla mistrza hutniczego Eckarta, zezwalający mu na prowadzenie tu kuźnicy. Rudę darniową w Małdze wytapiano do około 1800 roku. 16 sierpnia 1450 roku mieszkańcy Małgi złożyli hołd nowo wybranemu wielkiemu mistrzowi Ludwigowi von Erlichshausenowi. W 1579 roku Małga obejmowała 12 łanów. 13 czerwca 1618 roku Conrad Burken otrzymał przywilej na połów ryb na Małdzkim Stawie i Jeziorze Karasiowym, a w 1717 roku Małgę określono w dokumencie katastralnym jako wieś szkatułową i rybacką – opowiadał Witold Olbryś.

Wieś miała swoją szkołę kościelną i gospodę. W 1939 roku w 92 domach mieszkało 481 osób. W 1945 roku wszyscy zostali jednak wysiedleni, wieś rozebrano, a jej tereny weszły w skład poligonu w Muszakach.

Po Małdze została wieża kościelna i rezerwat

Obecnie po jednej z największych mazurskich wsi pozostała zabytkowa wieża kościelna i pobliski rezerwat przyrody „Małga”.

– Kościół w Małdze powstał przed 1579 rokiem. Jego fundatorem był mistrz hutniczy Jorgo oraz karczmarz Gregor. Był on filią parafii w Jedwabnie. W 1637 roku zawieszono tu pierwszy dzwon, drugi dodano w 1729 roku. W 1722 roku wzniesiono drewnianą wieżę kościoła. Świątynia ta znajdowała się pod patronatem królewskim. W XVIII wieku pastor z Jedwabna przyjeżdżał do Małgi w każdą trzecią niedzielę miesiąca. W pozostałe niedziele modlitwę prowadził katecheta. W 1807 roku żołnierze z dywizji generała Zajączka uczynili z kościoła stajnię dla koni, a kościelnych ławek używali jako opału. Kościół odnowiono i ponownie wyświęcono 3 stycznia 1819 roku. W 1889 roku filialny kościół w Małdze otrzymał stałych duchownych, a w 1895 roku utworzono tu stałą parafię. W 1900 roku rozpoczęto budowę nowego kościoła, który stanął w miejscu starego. Budowę zakończono w 1902 roku. W okresie międzywojennym ustawiono przed kościołem pomnik poświęcony mieszkańcom parafii poległym w trakcie pierwszej wojny światowej – opowiadał Witold Olbryś.

źródło: Radio Eska

reklama
Panele tapicerowane

Zapisz się do naszego newslettera

Wysyłamy tylko najważniejsze wiadomości

reklama
Subskrybuj
Powiadom o
0 komentarzy
Informacje zwrotne w treści
Wyświetl wszystkie komentarze
Polecane
Ogłoszenia