Zastanawiają się specjaliści zajmujący się tego typu schorzeniami, próbując w ten sposób pomóc dzieciom z autyzmem w lepszym funkcjonowaniu. Z okazji zbliżającego się Światowego Dnia Autyzmu – 2 kwietnia – lekarze z Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala Dziecięcego w Olsztynie udzielają rodzicom kilku wskazówek na temat tego, co powinno ich zaniepokoić w zachowaniu dziecka i kiedy trzeba zwrócić się z prośbą o pomoc do specjalistów.
Autyzm to regres rozwojowy. Dziecko prawidłowo się rozwija i nagle zapomina to, co już potrafiło zrobić, np. mówiło, a teraz przestało, kontaktowało się z innymi osobami, a zaczęło się izolować. Zwykle taka zmiana w zachowaniu występuje w okresie między 18. miesiącem życia a 3. rokiem życia.
Żeby jednak zdiagnozować autyzm, potrzeba czasu. Centrum Diagnostyki, Leczenia i Terapii Autyzmu przy Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie jako jedyna placówka na Warmii i Mazurach i jedna z kilku w kraju prowadzi tzw. diagnostykę różnicową autyzmu.
– W diagnostyce autyzmu niezbędny jest interdyscyplinarny zespół specjalistów oraz diagnoza różnicowa. Chodzi w niej o to, że na początku pacjent trafia do neurologa, bo trzeba wykluczyć różne inne choroby somatyczne lub psychiczne, które dają taki obraz, jak w autyzmie, między innymi napady padaczkowe, upośledzenie umysłowe, opóźniony rozwój mowy czy niedoczynność tarczycy – podkreśla Małgorzata Moszyńska, kierownik olsztyńskiego Centrum Diagnostyki, Leczenia i Terapii Autyzmu. - Jeżeli u dziecka stwierdzimy np. niedoczynność tarczycy, musimy dać mu czas na wyrównanie parametrów hormonalnych i obserwację, czy to zmieni jego sferę poznawczą. Dziecko jest badane przez neurologa, endokrynologa, lekarza specjalistę chorób metabolicznych, a także przez psychologa, pedagoga, logopedę, neurologopedę i psychiatrę. Zachowanie dziecka należy poddać dłuższej obserwacji z uwzględnieniem typowych objawów autyzmu we współpracy z rodzicami i nauczycielami w żłobku czy przedszkolu.
Ośrodek prowadzi badania m. in. genetyczne i biochemiczne we współpracy z Katedrą Biochemii Wydziału Biologii i Biotechnologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. W wyniku badań ustalany jest wpływ niektórych składników pokarmowych na nasilenie lub zmniejszenie objawów towarzyszących autyzmowi, obserwowanych u dzieci. Podejmowane są także próby stosowania diet eliminacyjnych.
Dlaczego z diety wyklucza się między innymi mleko i jego przetwory? Bo okazuje się, że to właśnie spożywanie dużej ilości nabiału przez dzieci może powodować zachowanie przypominające objawy autyzmu. Odpowiednia dieta może też pomóc dzieciom, u których już zdiagnozowano autyzm.
– Według najnowszych badań u części dzieci z autyzmem zachodzą nieprawidłowe procesy metaboliczne, w związku z czym spożywanie niektórych składników może wywoływać u nich nasilenie objawów autyzmu – przyznaje doktor Barbara Chwała, pediatra i dermatolog ze Szpitala Dziecięcego w Olsztynie. – Trzeba jednak pamiętać, że dieta to tylko jeden z elementów terapii i niestety nie u wszystkich dzieci nawet bardzo restrykcyjna dieta przynosi rezultaty.
Centrum Diagnostyki, Leczenia i Terapii Autyzmu przy Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie istnieje od 2011 roku. Centrum obejmuje opieką coraz większą liczbę dzieci. W 2013 r. udzielono tu 2600 porad, a w 2014 roku już 3204 porad.
Potrzeba utworzenia specjalistycznego ośrodka tego typu podyktowana była właśnie stale wzrastającą liczbą pacjentów z podejrzeniem lub diagnozą z zakresu tzw. całościowych zaburzeń rozwoju, w szczególności takich jak autyzm czy Zespół Aspergera. Badania wykazują, że zaburzenia tego typu mogą dotykać nawet 1 dziecko na 150.
Działanie Centrum Diagnostyki, Terapii i Leczenia Autyzmu opiera się na interdyscyplinarnym zespole diagnostyczno-terapeutycznym, w skład którego wchodzą lekarze psychiatrzy, lekarz pediatra, lekarz neurolog, psycholog, oligofrenopedagog, logopeda i rehabilitanci ruchowi.
Terapia oparta jest na modelu eklektycznym, polegającym na stosowaniu kilku terapii w zależności od stanu rozwojowego małego pacjenta lub stanu funkcjonowania pacjenta w wieku starszym oraz indywidualnego tempa i rytmu jego rozwoju. Bardzo ważnym aspektem opieki nad dzieckiem jest równoczesna opieka nad jego systemem rodzinnym, wsparcie rodziców oraz współpraca z całym środowiskiem dziecka w szczególności z jego placówką oświatową. Rodzice są współuczestnikami terapii, towarzyszą dziecku na zajęciach i uczą się jak postępować w domu, aby kontynuować terapię. Jest to element przygotowania rodziców do tzw. samoopieki w stosunku do dzieci.
Z Centrum ściśle współpracują poradnie specjalistyczne: neurologiczna, foniatryczna, endokrynologiczna, genetyczna, metaboliczna oraz inne niezbędne do prowadzenia prawidłowej terapii, znajdujące się w jednej lokalizacji. Ponadto szpital zapewnia pacjentom Centrum pełną opiekę również w przypadku wystąpienia innych schorzeń.