Osoby poszukujące nowego samochodu — czy to z salonu, czy z tzw. drugiej ręki — muszą wziąć pod uwagę wiele czynników mających wpływ na jakość auta, jego wydajność i bezpieczeństwo. Jednym z nich jest rodzaj napędu. Napęd 4×4, zwany także napędem na cztery koła, w ogólnym mniemaniu podnosi komfort i bezpieczeństwo jazdy. Na czym dokładnie polega i czy przydaje się tylko w jeździe terenowej, czy też w warunkach miejskich? Czy oprócz wymienionych zalet ma także wady? Wszystkiego dowiesz się z poniższego tekstu.
Napęd 4×4: co to?
Napęd 4×4 to jeden z rodzajów układu napędowego. Od najczęściej spotykanego w Polsce rodzaju napędu, czyli napędu tylko na przednią lub tylko na tylną oś, odróżnia się tym, że dołącza dodatkowo napęd drugiej osi. Dzięki temu siłą napędowa rozdzielana jest równomiernie (lub w innych, określonych proporcjach) na wszystkie cztery koła pojazdu. Takie rozwiązanie ma szereg zalet: m.in. zwiększa przyczepność w warunkach śliskiej nawierzchni, poprawia przyśpieszenie, usprawnia pokonywanie zakrętów i ułatwia poruszanie się po nierównym lub mało przyjaznym dla pojazdów terenie.
Napęd na cztery koła stosowany jest najczęściej w samochodach terenowych, jednak nie tylko. Coraz popularniejszy staje się także w samochodach przeznaczonych do jazdy w warunkach typowo miejskich.
Jak działa napęd na cztery koła?
Zasada działania napędu 4×4 jest stosunkowo prosta: zamiast przekazywać moc tylko na dwa koła w jednej z osi, system ten rozdziela ją na wszystkie cztery koła. Może robić to równomiernie, a więc w proporcjach 50:50 (tyle samo mocy trafia zawsze do przedniej, jak i do tylnej osi) bądź niesymetrycznie — moment obrotowy silnika rozdziela w tym wypadku moc w zależności od potrzeb w konkretnej sytuacji na drodze. Np. w przypadku Kii Sorento, SUV-a przystosowanego do jazdy terenowej, na przednią oś trafia od 50 do 100% mocy, a na tylną do 50%.
Napęd 4×4: rodzaje
Istnieją trzy rodzaje napędu na cztery koła: stały, dołączany ręcznie oraz dołączany automatycznie. Każdy z nich ma swoją specyfikę, sprawdza się też w nieco innych warunkach.
Stały napęd 4×4
Charakteryzuje się zastosowaniem centralnego mechanizmu różnicowego. Dzięki niemu moment obrotowy cały czas rozdzielany jest na obydwie osie, a w rezultacie moc dociera do wszystkich czterech kół. Stały napęd sprawdza się doskonale podczas jazdy po drodze asfaltowej, zwłaszcza podczas pokonywania zakrętów, gdyż zdecydowanie zmniejsza prawdopodobieństwo wpadnięcia w poślizg. Nieco gorzej sprawdza się w terenie.
Napęd na cztery koła dołączany ręcznie
Ten rodzaj napędu nie działa samoistnie w każdych warunkach. Uruchamiany jest ręcznie przez kierowcę, najczęściej w momencie, gdy opuszcza on drogę asfaltową i wjeżdża na drogę gruntową. Podczas jazdy po gładkiej nawierzchni z wyłączonym napędem 4×4 samochód zachowuje się jak pojazd z klasycznym, jednoosiowym napędem. Włączanie napędu na cztery koła w takich warunkach mogłoby doprowadzić do szybkiego zużycia i zwiększyć ryzyko usterek, dlatego nie jest zalecane. Jednak w pojazdach terenowych ręczne dołączenie napędu na drugą oś zdecydowanie zwiększa komfort, prędkość i bezpieczeństwo jazdy.
Napęd dołączany automatycznie
Także napęd 4×4 dołączany automatycznie nie jest — jak sama nazwa wskazuje — obecny cały czas, dołącza się tylko w odpowiednich ku temu okolicznościach. Od ręcznego różni go jednak to, że nie wymaga manualnego działania kierowcy. Mechanizm sam dostosowuje podział mocy na dwa lub cztery koła w zależności od warunków. Dzięki temu nie tylko zwiększa się bezpieczeństwo, ale i zmniejsza zużycie paliwa.
Zalety i wady napędu 4×4
Napęd na cztery koła ma bardzo wiele zalet, nie jest jednak także pozbawiony wad: jedną z nich jest z całą pewnością znacznie wyższa cena samochodów, które są w niego wyposażone. Sprawdź, jakie są dokładnie plusy wynikające z zastosowania tego mechanizmu i czy przewyższają wady.
Plusy
Samochody z napędem 4×4 mają lepsze przyspieszenie, zapewniają też wyższą przyczepność, zwłaszcza gdy jezdnia jest oblodzona lub pojazd porusza się po nierównym terenie poza drogami asfaltowymi: np. po powierzchni żwirowej, na piasku czy po błocie. Ich przydatność na poszczególnych rodzajach nawierzchni zależy jednak w dużym stopniu od rodzaju napędu na cztery koła, dlatego należy uważnie przyjrzeć się tej kwestii przed podjęciem decyzji o zakupie pojazdu z konkretnym rodzajem napędu.
Minusy
Samochody z napędem 4×4 są droższe, więcej kosztuje też ich codzienne używanie, gdyż co do zasady palą więcej, niż auta z jednoosiowym napędem. Droższa jest też naprawa w przypadku ewentualnych awarii. A nieumiejętne używanie napędu dołączanego ręcznie może przyczynić się do szybkiego zużycia elementów i obniżać bezpieczeństwo jazdy.
Reasumując, na zakup samochodu z napędem na cztery koła decydują się zazwyczaj nabywcy z większym budżetem, którzy świadomi są zalet, ale i wad wiążących się z wyborem tego rodzaju pojazdu, wiedzą również, jak z niego prawidłowo korzystać. Wówczas samochód taki znacząco poprawia komfort, bezpieczeństwo i przyjemność z jazdy.
