O wyjaśnienia w sprawie działań podjętych wobec sędziego Pawła Juszczyszyna Rzecznik Praw Obywatelskich poprosił sędziowskiego rzecznika dyscyplinarnego Piotra Schaba oraz prezesa olsztyńskiego sądu rejonowego Macieja Nawackiego – podało w poniedziałek Biuro RPO.
„Sędziowie mają prawo podejmować wszelkie środki, by rozstrzygnąć wątpliwości co do niezawisłości sędziów, którzy orzekali wcześniej w danej sprawie. Dlatego za realizowanie konstytucyjnego prawa każdego do sądu nie powinni być pociągani do odpowiedzialności dyscyplinarnej” – podkreślono w komunikacie RPO.
Sędzia Paweł Juszczyszyn delegowany do Sądu Okręgowego w Olsztynie rozpatrujący apelację w sprawie cywilnej uznał za konieczne rozstrzygnięcie, czy sędzia nominowany przez nową KRS był uprawniony do orzekania w pierwszej instancji. W wydanym postanowieniu nakazał Kancelarii Sejmu przedstawienie m.in. list poparcia kandydatów do Krajowej Rady Sądownictwa.
Po tym, gdy sędzia Juszczyszyn zażądał od Kancelarii Sejmu list poparcia dla kandydatów do nowej KRS, został odwołany przez ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobrę z delegacji do olsztyńskiego sądu okręgowego z sądu rejonowego.
W końcu listopada prezes Sądu Rejonowego w Olsztynie Maciej Nawacki wydał zarządzenie, na mocy którego – ze skutkiem natychmiastowym – na miesiąc zawiesił sędziego Juszczyszyna w wykonywaniu obowiązków. Zarządzenie to zostało przekazane Izbie Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego i ona zdecyduje, czy przedłuży okres zawieszenia, czy nie. Kilka godzin wcześniej tego samego dnia rzecznik dyscyplinarny sędziów sądów powszechnych Piotr Schab informował, że przeciwko sędziemu Juszczyszynowi wszczęto postępowanie dyscyplinarne. Jego zdaniem, sędzia ten uchybił godności urzędu.
„Działania rzecznika dyscyplinarnego mogą w sposób przekraczający zasadę niezawisłości sędziów ingerować w sprawowanie władzy sędziowskiej. Mogą bowiem wywołać u sędziów obawy poniesienia negatywnych konsekwencji podejmowania działań mających na celu wyjaśnienie wszystkich okoliczności, także procesowych, koniecznych do rozstrzygnięcia spraw, co stanowi konieczny element pełnej realizacji prawa do sądu” – zaznaczył RPO odnosząc się do postępowania dyscyplinarnego wobec Juszczyszyna.
Jak zaznaczył, postanowienie sędziego Juszczyszyna było realizacją wynikających z prawa europejskiego zobowiązań sądu krajowego do zapewnienia rzeczywistej i efektywnej ochrony sądowej praw obywateli – zgodnie z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości UE z 19 listopada br. „Za działania w celu zabezpieczenia realizacji tego prawa sędziowie, wypełniając swój prawny obowiązek, nie powinni być pociągani do odpowiedzialności dyscyplinarnej” – dodał RPO.
RPO spytał rzecznika dyscyplinarnego m.in. o to, na czym dokładnie miałoby polegać naruszenie prawa przez sędziego Juszczyszyna oraz co uzasadnia zakwalifikowanie jego działań jako przestępstwa przekroczenia uprawnień funkcjonariusza publicznego. Ponadto Rzecznik zajął się zbadaniem decyzji o zawieszeniu Juszczyszyna w czynnościach.
„Biorąc pod uwagę wymogi stawiane przez normy polskiego prawa konstytucyjnego, w szczególności prawo do sądu i zasadę niezawisłości sędziów (…) RPO stoi na stanowisku, że sędziowie mają prawo podejmować, w ramach prowadzonych postępowań sądowych, wszelkie środki niezbędne dla ustalenia, czy wymogi te są w nich spełniane, oraz dla zapewnienia ich ostatecznej realizacji, o ile tylko pojawią się uzasadnione okolicznościami wątpliwości co do niezawisłości sędziów, którzy orzekali wcześniej w przedłożonej im sprawie” – wywodzi RPO.
Jak poinformowało Biuro RPO, dwa odrębne pisma w tej sprawie Rzecznik skierował do sędziów Schaba i Nawackiego. W obu tych wystąpieniach poprosił o przedstawienie wyjaśnień w sprawie w terminie siedmiu dni od otrzymania jego pisma.
Po cofnięciu delegacji sędzia Juszczyszyn wydał oświadczenie, w którym podkreślił, że prawo stron do rzetelnego procesu jest dla niego ważniejsze od jego sytuacji zawodowej. „Sędzia nie może bać się polityków, nawet jeśli mają wpływ na jego karierę. Apeluję do koleżanek i kolegów sędziów, aby zawsze pamiętali o rocie ślubowania sędziowskiego, orzekali niezawiśle i odważnie” – mówił sędzia.
W zeszłym tygodniu Zgromadzenie Ogólne Sędziów Okręgu Olsztyńskiego podjęło uchwałę wzywającą do przywrócenia Juszczyszyna do pracy i wzywającą do rezygnacji z funkcji prezesa Nawackiego. Nawacki rezygnacji nie złożył. Z funkcji wiceprezesów sądu zrezygnowali dwaj inni sędziowie – Krzysztof Krygielski i Anna Szczepańska.
Problem w tym, że RPO nie ma kompetencji, żeby badać tę sprawę. Niestety problemy, z którymi zgłaszają się do niego zwykli ludzie są totalnie olewane, po kilka lat bez żadnego odzewu. Generalnie ten cały rzecznik byłby totalnie śmieszny, gdyby nie to że ma zajmować się ludzkimi tragediami, które gdzieś tam czekają w próżni. Niech się weźmie za swoją pracę.