Badania nad antybiotykoopornością, fermentacją metanową i środowiskowym ryzykiem mikrobiologicznym – to tylko niektóre z obszarów, którymi zajmuje się dr inż. Małgorzata Czatzkowska. Młoda badaczka z UWM właśnie dołączyła do grona stu najzdolniejszych naukowców w kraju.
Wyróżnienie dla badaczki z Wydziału Geoinżynierii
Dr inż. Małgorzata Czatzkowska z Katedry Inżynierii Ochrony Wód i Mikrobiologii Środowiskowej na Wydziale Geoinżynierii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego została laureatką prestiżowego programu START 2025 Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. To najstarszy program stypendialny dla najlepszych młodych badaczy w kraju, obejmujący wszystkie dziedziny nauki. W tegorocznej edycji do grona laureatów trafiło jedynie 100 osób z całej Polski.
Ocenie podlegał cały dotychczasowy dorobek naukowy kandydatów, w tym publikacje, udział w projektach badawczych, oryginalność wyników i plany naukowe na przyszłość. Kandydaci musieli także wskazać swoje najważniejsze dokonanie badawcze. W przypadku dr Czatzkowskiej był to przełomowy wniosek dotyczący mikroorganizmów metanogennych – jej badania wykazały, że gen uważany dotąd za marker aktywności metanogenów nie koreluje z produkcją metanu, szczególnie w obecności antybiotyków. Wnioski te podważają wcześniejsze założenia i otwierają nowe ścieżki badawcze.
Antybiotykooporność w centrum badań
Choć początkowo zajmowała się fermentacją metanową i mikroorganizmami w biogazowniach, dziś dr Czatzkowska skupia się głównie na problemie antybiotykooporności w środowisku. Analizuje m.in. wpływ oczyszczalni ścieków, składowisk odpadów i odcieków składowiskowych na szerzenie się oporności bakterii na leki. Bada, jak bakterie lekooporne i ich geny przenikają do wód, a także jak bardzo zagrożone jest środowisko naturalne przez działalność człowieka.
Obecnie prowadzi badania nad bakteriami odpornymi na tzw. antybiotyki ostatniej szansy, które stosuje się w leczeniu najcięższych przypadków, gdy inne środki już nie działają. Dr Czatzkowska identyfikuje mikroorganizmy środowiskowe wykazujące odporność na te krytyczne leki oraz geny odpowiedzialne za tę oporność. Zjawisko przenoszenia tych genów między bakteriami środowiskowymi a klinicznymi stwarza realne zagrożenie dla zdrowia publicznego.
Stypendium i motywacja do dalszych badań
Wyróżnienie w programie START to nie tylko prestiż, ale też wsparcie finansowe – młoda badaczka przez rok będzie otrzymywać stypendium w wysokości 30 tys. złotych. Jak przyznaje, to motywacja do dalszego działania i możliwość pełnego skupienia się na pracy naukowej. Współpracując z prof. Moniką Harnisz i prof. Ewą Korzeniewską, Czatzkowska rozwija interdyscyplinarne projekty łączące mikrobiologię, inżynierię środowiska, chemię i biotechnologię.
Badania, które prowadzi, są odpowiedzią na globalne wyzwania związane z lekoopornością i wpływem człowieka na ekosystem. Udział w programie START to potwierdzenie, że praca naukowczyni z Olsztyna ma znaczenie nie tylko lokalne, ale i międzynarodowe.
źródło: UWM
