Z początkiem września 2024 r. uczniowie i nauczyciele rozpoczęli nowy rok szkolny, który przynosi szereg istotnych zmian w systemie edukacji. Odchudzenie podstawy programowej, zmiany na liście lektur, nowe przepisy dotyczące zatrudniania nauczycieli oraz wprowadzenie obowiązku edukacyjnego dla dzieci ukraińskich to tylko niektóre z nowości, które weszły w życie wraz z rozpoczęciem roku szkolnego 2024/2025.
Odchudzona podstawa programowa i zmiany na liście lektur
Od nowego roku szkolnego wprowadzono zmodyfikowaną podstawę programową kształcenia ogólnego, która obowiązuje w klasach IV-VIII szkół podstawowych, a także w liceach, technikach i szkołach branżowych. Zmiany te dotyczą aż 18 przedmiotów ogólnokształcących, których treści nauczania zostały uszczuplone o około 20%. Nowa podstawa ma na celu odciążenie uczniów i nauczycieli, umożliwiając bardziej efektywne przyswajanie wiedzy.
Zmiany te obejmują również listę lektur szkolnych. Z programu nauczania zniknęły niektóre pozycje, takie jak “Konrad Wallenrod”, a inne, jak “Odprawa posłów greckich”, zostały przeniesione do kategorii lektur uzupełniających. “Rota” z kolei stała się lekturą obowiązkową. Ponadto, niektóre lektury, takie jak “Pan Tadeusz”, będą teraz omawiane tylko we fragmentach, choć nauczyciele będą mieli możliwość wprowadzenia całego tekstu, jeśli uznają to za stosowne.
Zmiany w edukacji dla dzieci ukraińskich
W odpowiedzi na rosnącą liczbę dzieci ukraińskich uczęszczających do polskich szkół, od 1 września 2024 r. wszystkie dzieci z Ukrainy mieszkające w Polsce zostały objęte obowiązkiem edukacji w polskim systemie szkolnym. Oznacza to, że dzieci te muszą uczestniczyć w rocznym przygotowaniu przedszkolnym, obowiązkowym kształceniu w szkołach podstawowych oraz kontynuować naukę w szkołach ponadpodstawowych. Rodziny z Ukrainy będą mogły otrzymywać świadczenia, takie jak 800+ i Dobry Start, pod warunkiem, że ich dzieci będą uczęszczać do polskich szkół.
Wyjątkiem od tego obowiązku są uczniowie uczący się w najwyższej klasie w szkołach funkcjonujących w ukraińskim systemie oświaty. Mogą oni dokończyć edukację online, bez konieczności uczęszczania do polskich placówek.
Wsparcie dla uczniów z Ukrainy i większe klasy
W związku z przyjęciem do polskich szkół większej liczby dzieci z Ukrainy, możliwe jest zwiększenie liczby uczniów w klasach I-III szkoły podstawowej. Zgodnie z nowymi przepisami, klasy te mogą liczyć do 29 uczniów, w tym maksymalnie czworo uczniów z Ukrainy. Podobne limity wprowadzono w przedszkolach i świetlicach.
Nowością jest również możliwość zatrudniania asystentów międzykulturowych, których zadaniem będzie wspieranie uczniów obcokrajowców w kontaktach ze szkołą oraz współpraca z ich rodzicami i nauczycielami.
Standardy ochrony małoletnich i nowe przepisy dotyczące religii
Od nowego roku szkolnego we wszystkich typach szkół i przedszkoli, zarówno publicznych, jak i niepublicznych, obowiązują Standardy Ochrony Małoletnich. Szkoły i przedszkola miały czas do 15 sierpnia 2024 r. na opracowanie i wdrożenie standardów mających na celu ochronę dzieci przed przemocą, wykorzystywaniem oraz zaniedbaniem.
Zmiany wprowadzone zostały również w organizacji lekcji religii. Ocena z religii i etyki nie będzie już wliczana do średniej ocen rocznych. Ponadto zmieniono zasady tworzenia grup na zajęciach religii, umożliwiając łączenie uczniów z różnych roczników i klas. Nowe przepisy dotyczące organizacji lekcji religii zostały jednak zaskarżone do Trybunału Konstytucyjnego przez I prezes Sądu Najwyższego Małgorzatę Manowską, co spowodowało wątpliwości co do ich stosowania.
Likwidacja przedmiotu HiT i wprowadzenie edukacji obywatelskiej
Rok szkolny 2024/2025 przyniósł również decyzję o stopniowej likwidacji przedmiotu “historia i teraźniejszość” (HiT) w szkołach ponadpodstawowych. Przedmiot ten nie będzie już nauczany w klasach pierwszych liceów, techników i szkół branżowych, a w kolejnych latach ma być wycofywany również z innych klas. W jego miejsce od roku szkolnego 2025/2026 wprowadzony zostanie nowy przedmiot – edukacja obywatelska.
Nowe wyzwania dla nauczycieli i zmiany w egzaminach
W roku szkolnym 2024/2025 uczniowie będą przystępować do egzaminu ósmoklasisty oraz matury na podstawie wymagań podstawy programowej, a nie jak w ostatnich latach – na podstawie wymagań egzaminacyjnych wprowadzonych w związku z pandemią COVID-19. Ponadto, maturzyści będą składać tylko jedną deklarację dotyczącą egzaminów maturalnych do 7 lutego roku, w którym mają przystąpić do matury.
Wprowadzono także zmiany dotyczące wcześniejszych emerytur nauczycielskich, nazywanych emeryturami stażowymi lub Czarnkowymi. Nauczyciele spełniający określone warunki, takie jak odpowiednia długość stażu pracy, będą mogli przechodzić na emeryturę przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego.
Nowe zawody i przepisy w szkołach
Od nowego roku szkolnego uczniowie będą mieli możliwość kształcenia się w nowym zawodzie – technik elektromobilności. Jest to odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie na specjalistów w rozwijającej się branży motoryzacyjnej.
Ponadto, od września 2024 r. w szkołach ponadpodstawowych obowiązywać będą szkolenia strzeleckie w ramach przedmiotu edukacja dla bezpieczeństwa. Standardy zatrudniania nauczycieli specjalistów, takie jak pedagodzy czy psychologowie, będą obowiązywać w pełni od nowego roku szkolnego, zgodnie z przepisami wprowadzonymi wcześniej.
Wszystkie te zmiany mają na celu dostosowanie polskiego systemu edukacji do współczesnych wyzwań i potrzeb uczniów oraz nauczycieli, a także lepsze przygotowanie młodzieży do dorosłego życia w dynamicznie zmieniającym się świecie.
źródło: PAP
