Olsztyńskie planetarium zostało wpisane przez wojewódzkiego konserwatora zabytków w Olsztynie na listę obiektów zabytkowych. Ochronie podlegać będzie sama bryła planetarium z charakterystyczną kopułą, elementy wystroju wnętrza oraz przestrzeń wokół.
Rzecznik prasowy Warmińsko-Mazurskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Bartłomiej Skrago poinformował, że postępowanie dotyczące wpisania planetarium na listę obiektów zabytkowych zostało wszczęte z inicjatywy samego urzędu. “To jest wyjątkowo cenny przykład modernizmu powojennego. Kilka budynków tego nurtu w Olsztynie straciliśmy bezpowrotnie dlatego urząd konserwa podjął działania zmierzające do ochrony tego obiektu” – powiedział Skrago.
Decyzja o ustanowieniu planetarium zabytkiem nie jest jeszcze prawomocna. Odwołać się od niej mogą gmina Olsztyn, planetarium oraz Biuro Wystaw Artystycznych, które ma w budynku swoją siedzibę. Żaden z tych podmiotów na razie nie zadeklarował chęci złożenia odwołania w tej sprawie.
Budynek planetarium w Olsztynie to jeden z najbardziej charakterystycznych i rozpoznawalnych budynków w Olsztynie. Stoi przy głównej ulicy miasta – Alei Piłsudskiego i wieńczy go charakterystyczna okrągła kopuła. Budynek powstał w 1973 roku jako dar w pięćsetną rocznice urodzin Mikołaja Kopernika, który w latach 1516-1521 był administratorem dóbr i kanclerzem Kapituły Warmińskiej, administratorem dóbr Olsztyna oraz komisarzem Warmii, urzędującym na zamku w Olsztynie.
Projekt budynku wykonał olsztyński zespół „Miastoprojekt-Olsztyn” pod kierownictwem mgr inż. Ludomira Gosławskiego.
Przedmiotem ochrony konserwatorskiej jest zarówno bryła budynku (kształt, proporcje, rozplanowanie modułów) jak i elementy zewnętrznej elewacji (sposób wykończenia, kompozycja – kształt i rozmieszczenie otworów okiennych oraz drzwiowych, rodzaj stolarki otworowej: żaluzje, brama do atrium i okucie wejścia do części biurowej).
Wewnątrz ochronie podlegają kompozycje ścienne autorstwa Stefana Knappa: fragmenty kul wtopionych w ścianę w holu wejściowym oraz na zewnętrznej ścianie sali projekcyjnej i z emaliowanych płytek stalowych na ścianie w atrium.
Urząd konserwatorski zdecydował, że ochronie podlegać będą także relacje przestrzenne planetarium – zachowane musi zostać atrium, schody poprzedzające główne wejście do budynku od strony północnej i północno-zachodniej, loggie, a nawet skarpa między chodnikiem a planetarium. Te ostatnie zastrzeżenia są o tyle istotne, że w ostatnim czasie ład przestrzenny wokół planetarium został całkowicie zmieniony – tuż przed budynkiem powstaje nowoczesny budynek biurowo-mieszkalny, który całkowicie przesłonił i zdominował planetarium.
“To także było jednym z powodów naszych działań. Nie chcemy, by kiedyś komuś wpadł do głowy pomysł, że np. nie opłaca się remontować tego budynku” – powiedział Skrago.
Planetarium oraz leżąca w pobliżu hala widowiskowo-sportowa Urania stanowiły w dawnym Olsztynie wyjątkową, rozpoznawalną w kraju przestrzeń miejską. Obecnie została ona zakłócona. Przed rozpoczęciem budowy nowego biurowca planetarium było widać z daleko, obecnie idąc od strony ratusza Aleją Piłsudskiego dostrzeżemy je dopiero w bezpośrednim sąsiedztwie.
